Đanbatista Viko je odbacio teološku koncepciju "božanske proizvoljnosti", kao pogled na istoriju koja predstavlja lanac slučajnosti, plod lukavstva i podmićivanja popa i vladara. On je bio protiv vladavine slučajnosti u istoriji, a i protiv vladavine fatalizma. Jedan od najvažnijih principa Nove nauke je da ljudi stvaraju istoriju. Ali, za Vika je istorija plod višeg uma, koji je ponekad u suprotnosti sa pojedinačnim ciljevima ljudi.
Đanbatista Viko je pokušavao da otkrije unutrašnju logiku društvenog razvitka. "Kao što postoji logika ideja, govorio je on, tako isto postoji i logika stvari. Pri tome polazi od "proviđenja" kao razumnog pokretačkog principa istorije. Ali, ovo "proviđenje" nije teološka, "božanska proizvoljnost", a ni spoljašnji, transcedentni, čudotvorni princip, već unutrašnji, zakonomerni princip, koji se formira prirodnim putem (per via naturali) i na osnovu uzročne veze (per cause e effeti). "Samo neznalice, koje ne poznaju uzroke stvari, govorio je on, svode sve na božansku volju, ne uzimajući u obzir sredstva kojima se služi božanska volja."
Iako na idealističkoj osnovi, Đanbatista Viko traži zakonomernosti u istoriji kroz prožimanje slučajnosti i nužnosti. Po njemu se princip zakonomernosti u istoriji ispoljava kroz ciklično kretanje, u stalno istim ciklusima - božanskim, sa vladavinom teokratije, herojskim, gde vlada vojna aristokratija i ljudskim, koje obeležava vladavina zakona i političke slobode. Kada narodi dođu do poslednje faze svog razvoja, do ljudskog razdoblja počinje retrogradni razvoj, nastaje božanski period i kretanje se ponavlja.
Đanbatista Viko je bio prvi utemeljivač novog shvatanja istorije i društvenih kretanja. Na društvo se više nije gledalo statički već razvojno, a njegovi pogledi su uticali na mnoge filozofe u XIX i XX veku.
