Žan Fransoa Mile je bio verski fatalista, i verovao da je čovek osuđen da nosi svoj teret. Ovaj seljak na slici Čovek sa motikom je svaki čovek. Lice mu je sastavljeno od mrlja boja, koje mu ne daju nikakvu individualnost. On je veliki i prljav, potpuno iscrpljen od svakodnevnog rada i pretvara kamenitu zemlju u plodno polje poput onog koje se radi u daljini.
Čovek na slici je zastao za trenutak da se odmori od napornog rada, i zadihano se naslanja na motiku. Umoran, zbacio je svoj šešir i kaput, koji leže zajedno na zemlji iza njega. Njegova vlažna kosa od znoja kao da se spaja sa čelom, a mišićave grudi se vide ispod otvorene košulje. Njegove ruke, kao da su vezane sa ručkom motike. Neki objekat u daljini privlači njegovu pažnju. To mogu da budu seljačka kola sa teretom koja se kreću preko ravnice, ili ptica koja leti kroz vazduh. Praćenje toka tog objekta na trenutak je dobrodošla promena u odnosu na monoton rad motikom.
Polje u kome seljak radi je grubo i neujednačeno. Tu je brdašce sa korovom, gusto zaraslo šipražje, pramenovi grube trave, kamenje. U pozadini se vidi korov iz zemljišta, sakupljen u male gomile, koji i gori. Iz kruga vatre izlaze kolone dima i idu ka nebu. Nebo je sivo, melanholično, tmurno, i kao da odražava težak život seljaka. U daljini se vidi žena zauzeta grabuljanjem. Ona izgleda kao sveštenica drevnih vremena, koja vrši neke mistični obred sa vatrom. Daleko iza, u pozadini se nazire razgranato drvo ispod horizonta.
Na Pariskom salonu 1863. godine slika Čovek sa motikom izazvala je kontroverzna tumačenja. Pariska buržoazija je smatrala da je čovek na slici brutalan i zastrašujući. Industrijska revolucija je izazvala stalan egzodus sa francuskih farmi, i zato je Čovek sa motikom tumačen kao socijalistički protest seljaka u neprilikama. Mile je, međutim izjavio da on nije ni socijalista, a ni agitator.
Čovek sa motikom je poznata pesma koju je napisao Edvin Markham inspirisan slikom Čovek sa motikom Žana Fransoa Milea. Pesma je prvi put predstavljena javno na novogodišnjoj zabavi 1898. godine i objavljena ubrzo nakon toga. Ona je prevedena na više od 30 jezika i postala "borbeni poklič narednih hiljadu godina".
