Meritokratija je pojam nastao od latinske reči mereo, što znači zaraditi i starogrčke reči kratos, što znači snaga, moć, što se najčešće prevodi kao zaraditi moć preko zasluga.
Koncept meritokratije vuče korene od kineske dinastije Han 200 godina pre nove ere, poznat kao Mandarinski sistem, koji je naglašavao da vladini zvaničnici treba da budu visoko obrazovani. Na ispite za državne činovnike su uticali konfučijski ideali koji su se fokusirali na činjenicu da poštovanje, ljubaznost i bratska pobožnost mogu održati uspešan državni i društveni sistem. Testiranja su trajala više dana i bila veoma teška. U XVII veku se koncept meritokratije iz Kine proširio kroz Britansku Indiju, gde je postao dominantan faktor u britanskoj vladavini, a zatim u kontinentalnu Evropu. U Sjedinjenim Američkim Državama je promovisan posle ubistva predsednika Džejmsa Garfilda 1881. godine, kada je uvedena praksa da se posao u vladi dobija na osnovu ispitivanja sposobnosti, a ne na osnovu političkih veza ili po političkoj bliskosti.
Majkl Jang u eseju Uspon meritokratije koristi pojam meritokratije kao satirički da bi prikazao Ujedinjeno Kraljevstvo na čijem je čelu sistem koji je favorizovao inteligenciju i zasluge kako bi se promovisala (unapredila) društvena efikasnost, društvena pokretljivost i socijalna pravda. Međutim, on opisuje kako je kroz nekoliko generacija delovanje meritokratije proizvelo duboko društveno nezadovoljstvo i podelu i kulminiralo u masovnoj pobuni i snažnom odbacivanju "vladavine najpametnijih".
Za nešto više od decenije nakon objavljivanja eseja Majkla Janga pojam meritokratija je počeo da se koristi u društvenim komentarima i debatama u izrazito pozitivnom smislu, da bi se izrazio progresivni ideal prema kojem se kreću sva savremena društva.
