Artnit

Dospevši pod tursku vlast srpski narod je za nekoliko vekova gurnut u tešku ekonomsku bedu, u političko i nacionalno ropstvo. Lična, a ni imovinska bezbednost čoveka nije bila zaštićena nijednim propisom. U takvim istorijskim okvirima nastaje hajdučki ciklus narodnih epskih pesama.

Narodna epska pesma Stari Vujadin je jedna od najlepših iz hajdučkog ciklusa. U pesmi je umetnički uobličen motiv hajdučke vernosti i izdržljivosti. Lik Starog Vujadina je jedan od najupečatljivijih u srpskoj epskoj poeziji. Kroz njegov lik su vidno istaknuti hajdučki ponos, viteško dostojanstvo i dubok prezir prema neprijatelju.

U narodnim epskim pesmama hajdučkog ciklusa opevani su hrabri hajduci. Neki od njih su bili istorijske ličnosti, a neki su književni likovi oblikovani prema istorijskim ličnostima. Jedna od najpoznatijih narodnih epskih pesama koja prikazuje hajdučko držanje na mukama je Mali Radojica. O Radojici, junaku ove pesme istorija ništa ne govori.

Narodna epska pesma Starina Novak i knez Bogosav pripada ciklusu hajdučkih epskih pesama. Kroz ovu pesmu hajdučija je najuverljivije i najpotpunije sagledana. Osim toga, ovo je jedna od retkih pesama u kojoj su obuhvaćena ne samo turska vremena, već je sačuvana jedna uspomena na nepravedne društvene odnose u srpskoj feudalnoj državi.