Euphorbia tirucalli je vrsta iz roda Euphorbia, koji pripada porodici Euphorbiaceae. I rod i porodica su dobili ime u čast Euphorbusa, lekara kralja Juba iz I veka, za koga se veruje da je koristio biljke iz ovog roda kao lek. Ime vrste tirucalli dao je botaničar Karl Line 1753. godine, jer su domoroci iz Malabara, regiona na jugu Indije nazivali tako ovu biljku.
Kaktus olovka potiče iz tropskih područja Afrike. Raste na raznim staništima, na travnatim brdima, stenovitim grebenima, uz tokove reka, suvim šikarama do 2000 m nadmorske visine i otvorenim savanama. Stabljika je uglavnom savijena pod uglom i obično raste 2 do 3 m, a može da poraste u visinu i do 30 m.
Grančice kaktus olovke su cilindrične, glatke i zelene, 5 do 8 mm u prečniku i formiraju specifičan oblik. Samo na vrhovima mladih grančica pojavljuje se malo tankih, mesnatih, linearno-lancetastih listova, dugih 15, a širokih 2 mm, koji veoma brzo opadaju.
U prirodnom staništu kaktus olovka cveta od septembra do decembra i najčešće ima muške cvetove, a ženske cvetove mnogo ređe. Cvetovi su žuti, neupadljivi, sakupljeni u klastere na vrhu kratkih grana ili u uglovima grana. Kada se gaji kao sobna biljka ne cveta. Plodovi su mahune bledozelene boje sa ružičastim nijansama, koje sadrže ovalne semenke.
Kada se polome grančice olovke kaktusa ispuštaju mleko, koje sadrži beli do žućkasti lateks koji je veoma otrovan.
