Artnit

Pojam tiranija većine ili tiranija masa se često koristi u raspravama o sistemima demokratije i vladavini većine. Sam naziv ove pojave više zbunjuje nego što razjašnjava i dovodi u nedoumicu spajajući u sebi očigledno različite pojmove. Istovremeno ideje o tiraniji većine sežu vekovima, a u poslednjih dvesta godina su se ostvarivale mnogo puta u raznim okolnostima.

Esej O slobodi engleskog filozofa i ekonomiste Džona Stjuarta Mila, koji je napisao 1859. godine, smatra se jednim od temeljnih tekstova savremenog liberalizma. Predmet ovog eseja je građanska, društvena sloboda: priroda i granice vlasti koju društvo može legitimno imati nad pojedincem.

Predmet ovog spisa nije slobodna volja, no je građanska i društvena sloboda, a to će reći: priroda i granice vlasti, koju bi moglo izvršavati društvo na pojedinome.

Sloboda da čovek svoje misli objavljuje i na javnost iznosi, čini se kao da spada pod drugo načelo, jer se računa kao radnja pojedinog čoveka, koja se i drugih ljudi dotiče; no budući da je ona gotovo isto tako važna, kao sloboda mišljenja i što se osniva na istim razlozima, to se ona ne da praktički odlučiti od nje.

Tokom protekla dva veka u apologetskim govorima o demokratiji je uvek prisutan argument prema kome je jedini način da se od podanika načini građanin da mu se daju ona prava, koja su autori javnog prava iz XIX veka nazvali activae civitatis. Pri tome se često naglašava uticaj vaspitanja za demokratiju koje se odvija tokom same demokratske prakse.